Simental Irkı Süt Sığırlarında Mevsimsel Süt Verimi ve Süt Yağ Oranı Değişimi: Kastamonu Köy-Kooperatifleri Birliği Üye İşletmeleri Örneği
DOI:
https://doi.org/10.61326/actanatsci.v6i1.360Anahtar Kelimeler:
Kastamonu- Süt toplama merkezi- Simental- Sütte yağ oranıÖzet
Bu çalışma, Kastamonu ilinin süt sığırcılığı açısından öne çıkan üç ilçesi olan Daday, Taşköprü ve Merkez ilçelerinde, 2019-2024 yılları arasında Kastamonu Köy Kalkınma ve Diğer Tarımsal Amaçlı Kooperatifler Birliği’ne üye işletmelerde yetiştirilen Simental ırkı süt sığırlarına ait aylık, mevsimsel ve yıllık süt verimi ile süt yağ oranı değişimlerini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Çalışmada 2019, 2020, 2021, 2022, 2023 ve 2024 yıllarına ait veriler kullanılmış, süt yağı ve süt miktarları özelliklerinde aylar ve mevsimsel değişimlerin etkileri varyans analiz ve Duncan çoklu testleri ile değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonuçlarına göre Kastamonu-Merkez ve Taşköprü ilçelerinde süt miktarlarının yıllara göre önemli (P<0.01) farklılık gösterdiği belirlenmiş, Daday ilçesinde ise süt verimi bakımından yıllara göre herhangi bir farklılık tespit edilmemiştir. Sütteki yağ oranı her üç ilçede de yıl faktörüne göre istatistiki olarak önemli olmuştur (P<0.01). Mevsim ve ay faktörlerine göre üç ilçede süt miktarı istatistiki olarak önemli farklılık göstermiş (P<0.01), Merkez, Daday ve Taşköprü ilçelerinde en yüksek süt miktarı yaz mevsiminde elde edilmiştir. Sütteki yağ oranı değişkenine göre, Daday ilçesi mevsimlere göre anlamlı farklılık göstermezken, Merkez ve Taşköprü ilçelerinin istatistiki olarak önemli farklılık gösterdiği (P<0.01) belirlenmiştir. Hem Merkez (3,83) hem de Taşköprü (3,99) ilçelerinde sütteki yağ oranının en yüksek olduğu mevsim sonbahar olmuştur. Altı yılın süt miktarı ortalamalarına göre Merkez ilçede en yüksek süt veriminin Haziran ve Temmuz aylarında, Daday ilçesinde Mayıs-Haziran-Temmuz ve Ağustos aylarında, Taşköprü ilçesinde ise Haziran ayında olduğu saptanmıştır. Süt yağ oranı değişkeni üzerinde ay faktörü, Merkez ve Taşköprü ilçeleri için istatistiki anlamda önemli farklılık gösterirken, Daday ilçesi için sütteki yağ oranı aylara göre farklılık göstermemiştir. Merkez ilçesi verilerine göre en yüksek yağ oranı Ekim-Kasım-Aralık ve Ocak aylarında elde edilirken, Taşköprü ilçesinde en yüksek yağ oranı Ekim-Kasım-Aralık aylarında tespit edilmiştir.
Referanslar
Açık, B., & Özdemir, S. (2022). Erzurum’da süt toplama merkezlerinden alınan çiğ sütlerin somatik hücre sayısı ile bazı kalite niteliklerinin belirlenmesi [Determination of somatic cell number and other quality characteristics of raw milk from milk collection centers in Erzurum]. ATA-Gıda Dergisi, 1(2), 0008.
Akın, M. S., Yapık, Ö., & Akın, M. B. (2016). Adıyaman ilinde süt üretim çiftliklerinden ve toplayıcılardan sağlanan sütlerin bazı özellikleri [Some properties of raw milk obtained from dairy production farm and collectors in Adıyaman]. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 20(4), 253-265. https://doi.org/10.29050/harranziraat.282266
Anonim (2017). Türk gıda kodeksi. Çiğ Sütün Arzına Dair Tebliğ (Tebliğ No 2017/20) Ek-5 Çiğ sütün bileşimi. Resmi Gazete. 27.04. Sayı 30050. Ankara.
Coşkun, P., Çimen, M., Başboğa, M. S., Topal, O. E., & Duman, O. (2014). Tekirdağ ilinden elde edilen sütlerde biyokimyasal parametrelerin mevsimsel karşılaştırılması. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 6(22), 19-24.
Çelik, M., & Karaalp-Orhan, H. S. (2021). Tarımsal Kooperatiflerin Mevcut Durum Analizi ve Sorunları: Denizli-Acıpayam İlçesi Süt Kooperatifleri Örneği [Problems of agricultural cooperatives: The case of Denizli Acıpayam dairy cooperatives]. Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 17(1), 35-64.
Demirbaş, N., Çukur, F., Tosun, D., & Gölge, E. (2007). Süt sektöründe gıda güvenliğinin sağlanmasında süt toplama merkezlerinin rolü ve sektörün gelişme potansiyeli üzerine etkileri: İzmir ili örneği. TÜBİTAK Proje Raporu (TOVAG-105O720).
Efe, E., Bek, Y., & Şahin, M. (2000). SPSS’te Çözümleri ile İstatistik Yöntemler II. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yayınları.
Genç, S., & Soysal, M. İ. (2018). Parametrik ve parametrik olmayan çoklu karşılaştırma testleri [Parametric and nonparametric post hoc tests]. Black Sea Journal of Engineering and Science, 1(1), 18-27.
Günşen, H. B. (2006). Batı Karadeniz Bölgesi’ndeki ormancılık kooperatiflerinin sorunları ve çözüm önerileri (Kastamonu Örneği). [Problems and resolution suggestions of forestry cooperatives in Western Blacksea Region (Kastamonu case study)]. [Ph.D. Thesis. Zonguldak Karaelmas University].
Li, S., Ye, A., & Singh. H. (2019). Seasonal variations in composition, properties, and heat-induced changes in bovine milk in a seasonal calving system. Journal of Dairy Science, 102, 7747–7759. https://doi.org/10.3168/jds.2019-16685
Looper, M. (2012). Factors affecting milk composition of lactating cows. FSA4014. University of Arkansas, Division of Agriculture Research & Extension Service Publication.
Onal, A. R., Ozkan M., & Tuna, Y. T. (2021). İzmir ilinde özel bir işletmede yetiştirilen simental ineklerde somatik hücre sayısı, süt verimi ve bileşenleri arasındaki ilişkiler [The relationship between somatic cell count, milk yield and components for simental cows which raised in a private company in Izmir]. Mediterranean Agricultural Sciences, 34(2), 249-254. https://doi.org/10.29136/mediterranean.836038
Önal, A. R., Özkan M., & Tuna, Y. T. (2021). Siyah Alaca süt sığırlarında mevsim ve laktasyon sırasının sütün bileşimi ve kalitesine etkisi [The effects of season and lactation number on the composition and quality of Holstein cattle raw milk]. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(2), 368-374. https://doi.org/10.33462/jotaf.831567
Özek, K. (2015). Süt sığırlarında süt kompozisyonunu etkileyen faktörler ve besleme-süt kompozisyonu ilişkisi [Factors affecting composition of milk in dairy cattle and relation between nutrition and milk composition]. Bahri Dağdaş Hayvancılık Araştırma Dergisi, 4(2), 37-45.
Özhan, M., Tüzemen, N., & Yanar, M. (2015). Büyükbaş hayvan yetiştirme. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notu, Yayın No:134, Erzurum.
Özlem, O. (2019). Kırşehir ilinde üretilen inek sütlerinin bileşim özelliklerini ve somatik hücre sayısını etkileyen faktörler [Factors affecting composition properties and somatic cell count of cow milk produced in Kırşehir province]. [Ph.D. Thesis. Kırşehir Ahi Evran University].
Sağlam, H., & Köknaroğlu, H. (2016). Süt sığırcılığında mevsimin sürdürebilirliğe etkisinin incelenmesi [Examination of effect of season on sustainability of dairy cattle production]. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(2), 35-45.
Sayın, C., Mencet, M. N, & Taşcıoğlu, Y. (2010). Süt toplama merkezlerinin, sokak sütçülüğünü önlemedeki rollerinin belirlenmesi: Antalya ili örneği [Evaluating the roles of milk collecting facilities against milk roundsman system]. Akdeniz Üniversitesi, Kırsal Ziraat Fakültesi Dergisi, 23(2), 117-125.
SPSS. (2020). IBM SPSS Statistics 22.0 for Windows. Armonk, NY.
Şahin, A., & Kaşıkçı, M. (2014). Sivas ili Yıldızeli ilçesinde halk elinde yetiştirilen esmer sığırların çiğ süt kompozisyonunun belirlenmesi [Determination of milk composition of brown Swiss cows raised in different village conditions Yıldızeli district of Sivas province]. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(2), 44-50.
Tuncer, K., Kul, E., & Şahin, A. (2017). TR71 bölgesindeki süt sığırı işletmelerinden toplanan çiğ sütlerin bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi [Determination of some quality characteristics of raw milk samples collected from dairy farms in TR71 region]. Mediterranean Agricultural Sciences, 30(1), 65-69.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Özlem Ayan, Naci Tüzemen
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
