Ortaokul Öğrencilerinin Konuşma Kavramına İlişkin Metaforik Algıları
DOI:
https://doi.org/10.29329/bules.2022.480.01Keywords:
Algı, Konuşma, Metafor, OrtaokulAbstract
Bu araştırmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin “konuşma” kavramına ilişkin sahip oldukları düşünceleri metaforlar aracılığıyla tespit etmektir. Araştırma verileri 2021-2022 yılı bahar döneminde, Kırşehir’deki bir okulda öğrenim gören ortaokul öğrencilerinden elde edilmiştir. Bu araştırmaya 168 kız, 101 erkek katılmıştır (n=269). Araştırmanın verileri, öğrencilerin “Konuşma … gibidir çünkü …” cümlesini tamamlamasıyla sağlanmıştır. Toplanan verilerin analiz edilmesi ve yorumlanması, nitel araştırma yöntemi içerisindeki olgu bilim desenli içerik analiz tekniğiyle yapılmıştır. Araştırmada Jamovi 1.6.5 paket programı kullanılmıştır. Bu aşamada cinsiyet ve öğrenim düzeyi arasındaki ilişkiyi incelemek için parametrik olmayan testlerden Ki Kare testi kullanılmıştır. Ki Kare testine göre öğrencilerin cinsiyetine ve sınıf düzeyine göre anlamlı bir değişiklik bulunamamıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre toplamda 84 metafor geliştirilmiştir. Geliştirilen metaforlar sınıflandırıldığında “Gelişmeyi sağlama, rahatlama, mutluluk verme, beraberlik ve sosyalleşme, temel gereksinim ve olumsuz duygular” kategorilerine ulaşılmıştır. “Gelişmeyi sağlama” en çok metaforun (f=25) bulunduğu kategoridir. En az metaforun (f=8) bulunduğu kategorilerin ise “olumsuz duygular” ve “temel gereksinim” kategorileri olduğu bulunmuştur.
References
Adalı, O. (2004). Anlamak ve anlatmak. Pan Yayınları.
Akkaya, A. (2011). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin konuşma kavramına ilişkin algıları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7), 1-9. https://doi.org/10.14520/adyusbd.168
Aksan, D. (1999). Anlambilim konuları ve Türkçenin anlambilimi. Engin Yayınevi.
Arslan, M. M., & Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim, 35(171), 100-108.
Aydeş, S. S., & Akın, U. (2016). Okul yöneticilerinin öğretmenlere yönelik metaforik algıları. Sakarya University Journal of Education, 6(3), 20-39. https://doi.org/10.19126/suje.220173
Aydın, F. (2011). Üniversite öğrencilerinin “çevre” kavramına ilişkin metaforik algıları. Doğu Coğrafya Dergisi, 16(26), 25-44.
Azizoğlu, N. İ., & Okur, A. (2018). Türkçe öğretmeni adaylarının ekrandan okumaya yönelik metaforik algıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46, 1-21. https://doi.org/10.21764/maeuefd.334140
Boylu, E., & Işık, Ö. F. (2017). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin Türkçeye yönelik algılarının metaforlar aracılığı ile belirlenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(3), 450-471. https://doi.org/10.16916/aded.331251
Bozpolat, E. (2015). Türkçe öğretmen adaylarının dört temel dil becerisine ilişkin metaforik algıları. Turkish Studies, 10(11), 313-340. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.8552
Cerit, Y. (2006). Öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin okul kavramıyla ilgili metaforlara ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(3), 669-699.
Cortazzi, M., & Jin, L. (1999). Bridges to learning: Metaphors of teaching, learning, and language. In L. Cameron & G. D. Low (Eds.), Researching and applying metaphor (pp. 149-176). Cambridge University Press.
Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. Sage Publications.
Çapan, B. E. (2010). Öğretmen adaylarının üstün yetenekli öğrencilere ilişkin metaforik algıları. Journal of International Social Research, 3(12), 140-154.
Derman, A. (2014). Lise öğrencilerinin kimya kavramına yönelik metaforik algıları. Turkish Studies, 9(5), 749-776. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.6738
Dönmez, G. (2017). Ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri dersine, bilime, fen bilimlerine öğretmenine ve bilim insanına yönelik metaforik algıları ve imajları (Yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi).
Ekren, C., & Ökten, C. E. (2019). Yabancılara Türkçe öğretenlerin dil bilgisi öğretimine ilişkin algıları: Bir metafor incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 8(3), 1687-1708. https://doi.org/10.7884/teke.4540
Elmas, S. A., & Demir, E. (2018). 5. sınıf öğrencilerinin okul olgusuna yönelik metaforik algıları. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 51(3), 45-70. https://doi.org/10.30964/auebfd.427496
Ertürk, R. (2017). İlkokul öğrencilerinin “öğretmen” kavramına ilişkin metaforik algıları. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(3), 1-15. https://doi.org/10.19160/ijer.285232
Eyüp, B. (2013). Üniversite öğrencilerinin konuşma becerilerini kullanmaya yönelik tutumları. Milli Eğitim Dergisi, 43(197), 95-113.
Girmen, P. (2007). İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları (Doktora tezi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi).
Göçen, G. (2019). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin “Türkçenin dil bilgisi” ne yönelik metaforik algısı. Başkent Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 28-45.
Göçer, A. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının ‘kültür dil ilişkisi’ne yönelik metaforik algıları. Turkish Studies, 8(9). 253-263. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.5084
Gökçe, A. T., & Bülbül, T. (2014). Okul bir insan bedenidir: Meslek lisesi öğrencilerinin okul algılarına yönelik bir metafor çalışması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 63-88.
Güneş, F. (2014). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Pegem Akademi.
Karakuş, N., & Kozçetin, K. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma kavramına yönelik metaforik algılarının incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(40), 387-404. https://doi.org/10.21764/efd.47355
Kavcar, C., Oğuzkan, F., & Sever, S. (1998). Türkçe öğretimi. Ergin Yayınevi.
Kemiksiz, Ö. (2016). Doğrudan öğretim modeliyle 5. sınıf öğrencilerinin konuşma becerilerinin geliştirilmesi. (Doktora tezi, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi).
Kolaç E., & Aynal, S. (2015). İsveç’te yaşayan Türklerin Türkçe’ye yönelik metaforik algıları. Akademik Araştırmalar Dergisi, 17(65), 71-94.
Kövecses, Z. (2010). Metaphor-A practical introduction. Oxford University Press.
Kuvac, M., & Nerimanoğlu, K. V. (2020). Türkçe öğretmen adaylarının yabancı dil olarak Türkçeye yönelik metaforik algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 655-667. https://doi.org/10.17679/inuefd.597162
Lakoff, G. (1993). Contemporary theory of metaphor. In O. Andrew (Ed.), Metaphor and thought (pp. 202-252). Cambridge.
Lakoff, G., & Johnson, M. (2005). Metaforlar hayat, anlam ve dil. Paradigma Yayınları.
Lüle Mert, E. (2013). Türkçe öğretmen adaylarının dört temel dil becerisine ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla analizi. Journal of International Social Research, 6(27), 357-372.
Lynch, H. L., & Fisher-Ari, T. R. (2017). Metaphor as pedagogy in teacher education. Teaching and Teacher Education, 66, 195-203. https://doi.org/10.1016/j.tate.2017.03.021
MEB. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/20195716392253-02-T%C3%BCrk%C3%A7e%20%C3%96%C4%9Fretim%20Program%C4%B1%202019.pdf
Memişoğlu, H., & Taşkın, A. (2018). Pedagojik formasyon alan tarih öğretmeni adaylarının “tarih” kavramına ilişkin algıları: Metafor analizi. Researcher, 6(1), 259-273.
Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. Sage Publications.
Morgan, G. (1980). Paradigms, metaphors, and puzzle solving in organizational analysis. Administrative Science Quarterly, 25(4), 606-622. https://doi.org/10.2307/2392283
Morgan, G. (1998). Yönetim ve örgüt teorilerinde metafor. BZD Yayıncılık.
Örücü, D. (2014). Öğretmen adaylarının okul, okul yönetimi ve Türk eğitim sistemine yönelik metaforik algıları. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 20(3), 327-358. https://doi.org/10.14527/kuey.2014.014
Özatalay, H. (2007). İlköğretim 1. kademe Türkçe öğretim programında öğrencilere kazandırılması hedeflenen temel becerilerin ders kitaplarında kullanılmasına ilişkin durum çalışması (Doktora tezi, Marmara Üniversitesi).
Özdemir, S. M. (2012). Eğitim programı kavramına ilişkin öğretmen adaylarının metaforik algıları. Journal of Theoretical Educational Science, 5(3), 369-393.
Özdemir, T. Y., & Orhan, M. (2019). Öğretmenlerin okul, okul yöneticisi ve öğrenci velisi kavramlarına yönelik metaforik algıları. Journal of Theoretical Educational Science, 12(2), 701-726. https://doi.org/10.30831/akukeg.453716
Özden, M. (2018). Türkçe eğitimi lisans öğrencilerinin hazırlıklı ve hazırlıksız konuşma hakkında geliştirdikleri metaforlar. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 8(2), 347-357.
Özkan, E. (2016). Öğretmen adaylarının konuşma kavramına ilişkin metaforik algıları. 3rd International Congress on Social Sciences. Antalya.
Özsoy, Y. (2014). Bilim ve sanat merkezi öğrenci, öğretmen ve velilerinin üstün yetenekli öğrenci kavramına ilişkin metaforları. Üstün Yetenekliler Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi (UYAD), 2(1), 1-10.
Perry, S. (2011). Metaphor theory: Language’s window to the mind (Master’s thesis, San Diego State University).
Pilav, S., & Elkatmış, M. (2013). Öğretmen adaylarının Türkçe kavramına ilişkin metaforları. Turkish Studies, 8(4), 1207-1220. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.4635
Punter, D. (2007). Metephor. Routledge.
Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
Saban, A., Koçbeker, B. N., & Saban, A. (2005). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar. XIV. Eğitim Bilimleri Kongresi. Denizli.
Saban, A. (2008). İlköğretim I. kademe öğretmen ve öğrencilerinin bilgi kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. İlköğretim Online, 7(2), 421-455.
Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
Salman, Y. (2003). Dilin düş evreni: Eğretileme. Kitaplık Dergisi, 65, 53-54.
Schreglmann, S., & Kazancı, Z. (2016). Öğretmen adaylarının “yaratıcı öğretmen” kavramına yönelik metaforik algıları. Journal of Gifted Education and Creativity, 3(3), 21-34.
Taşer, S. (2000). Konuşma eğitimi. Papirüs Yayınevi.
Taylor, N. (2008). Metaphors, discourse and identity in adult literacy policy. Literacy, 42(3), 131-136. https://doi.org/10.1111/j.1741-4369.2008.00493.x
TDK. (2021). Büyük Türkçe sözlük. http://tdk.gov.tr
Tiryaki, E., & Demir, A. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının yazma becerisine yönelik metaforik algıları/Turkish teacher candidates’ metaphorical perceptions related to writing skills. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(33), 18-27.
Toksun, S. E. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma kavramına ilişkin metaforik algıları. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 144-157. https://doi.org/10.17556/erziefd.458006
Ulu, H. (2019). Öğretmen adaylarının dinleme, konuşma, okuma ve yazma becerilerine ilişkin metaforik algıları. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 272-314.
Wan, W., Low, G. D., & Li, M. (2011). From students’ and teachers’ perspectives: Metaphor analysis of beliefs about EFL teachers’ roles. System, 39(3), 403-415. https://doi.org/10.1016/j.system.2011.07.012
Yalçın, A. (2002). Türkçe öğretim yöntemleri yeni yaklaşımlar. Akçağ Yayınları.
Yıldırım, A., Ünal, A., & Çelik, M. (2011). Öğretmen kavramına ilişkin öğretmen, yönetici ve müfettiş algılarının analizi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 92-109.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
Yob, I. M. (2003). Thinking constructively with metaphors. Studies in Philosoph and Education, 22(2), 127-138. https://doi.org/10.1023/A:1022289113443
Zembat, R., Tunçeli, H. İ., & Akşin, E. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının “okul yöneticisi” kavramına ilişkin algılarına yönelik metafor çalışması. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 1, 446-459.
